NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى عَنْ
الْمُهَلَّبِ
بْنِ أَبِي
حَبِيبَةَ حَدَّثَنَا
الْحَسَنُ
عَنْ أَبِي
بَكْرَةَ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَا
يَقُولَنَّ
أَحَدُكُمْ
إِنِّي
صُمْتُ
رَمَضَانَ
كُلَّهُ
وَقُمْتُهُ
كُلَّهُ
فَلَا
أَدْرِي
أَكَرِهَ
التَّزْكِيَةَ
أَوْ قَالَ
لَا بُدَّ
مِنْ
نَوْمَةٍ أَوْ
رَقْدَةٍ
Ebu Bekre (r.a.)'den;
demiştir ki:
Rasulullah (s.a.v.)
"Sizden biri; "Ramazanın tamamında oruç tuttum ve tamamında namaz
kıldım", demesin."
(Ravî derki:)
"Rasulullah (s.a.v.) kişinin nefsini tezkiye etmesini hoş görmedi de ondan
mı, yoksa uykudan ve istirahatten kaçış olmayacağı için mi (böyle) söyledi
bilmiyorum."
Diğer tahric: Nesaî,
siyam; Ahmed b. Hanbel, V, 40. İbn Hibban 5/184-3430),
AÇIKLAMA:
İbn-i Hibban da İsnadı
sahihtir, deniyor.
Görüldüğü gibi Hz. Peygamber, bir kimsenin ramazanın tümünü
oruçla ve namazla geçirdiğini söylemesini menetmiştir. Ravi bu men'in sebebini
beyan ederken iki ihtimalden bahsetmiştir.
Ahmed b. Hanbel'in bir
rivayetinden bu açıklamayı yapan ravinin Hasan el-Basrî olduğu anlaşılmaktadır.
Ravinin beyan ettiğine
göre, Hz. Peygamberin bu yasağına sebeb olan ihtimaller şunlardır:
1. Kişinin nefsini
tezkiye etmesini, Efendimizin hoş görmemesi.Çünkü bu riya ve kendini beğenmeye
sebeb olur.
2. Araya mutlaka uyku
gireceği için söz yalanla sonuçlanmış olacaktır.
Bu ikinci şık daha çok
namazla ilgilidir. Çünkü uyku oruca mani değildir. Öyleyse uyku sadece
"devamlı namaz kıldım" sözünü asılsız kılar. Ancak Ahmed b.
Hanbel'in rivayetinde "uyku ve gafletten kaçınmak mümkün değildir"
denilmektedir. Bu ifade hem namaz hem de oruçla İlgili olabilir. İnsan uyku
sebebiyle devamlı namaz kılamayacağı gibi gaflet sebebiyle de oruca yakışmayan
davranışlarda bulunabilir. O halde "ramazanın tamamında oruç tuttum"
şeklideki bir iddia doğru olamaz.
Hasen el-Basrî'nin
temas etmediği üçüncü bir ihtimale göre Hz. Peygamberin mezkur nehyine sebep,
oruç ve namazın kabul edildiğinin kesin olmayışı gösterilebilir.